Isang pagsusuring akdang ANG KALUPI ni BENJAMIN PASCUAL

1.     Pagkilala sa may akda:

                   Si Benjamin P. Pascual - pinanganak sa Tondo, Manila noong Enero 16, 1928. Anak nina Domingo pascual at Adriana Punong- bayan. Isa siyang  fictionist at playwright. Kasal siya kay Erminda Besabe. Sila ay may 5 anak. Siya  ay din ay nagtrabaho sa Phil. Free Evening News Magazine at This week. Isinulat  niya ng Ang Kalupi´ na na inilimbag sa Liwayway. Nagtrabaho din siya sa Liwayway bilang comis editor at copy editor simula 1956-1981. Isinulat din niya ang ilang sa mga  Kahilingan 1^st  prize 1963 at iba.Nanalo di siya ng pangalawang beses sa Filipino of CCP Literary Contest for General Goyo noong 1971. Ang kanyang nobelang  Utos ng Hari- nanalo ng grang prize sa  nobelang Filipino noong 1975.

2.      Uri ng Panitikan:

Ø  Ang Kalupi ay isang Maikling Kwento, at isang masing na anyo ng Panitikan isang maigsing salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilangtauhan at may iisang impresyon lamang.

3.     Layunin ng akda:

Ø Ang layunin ng kwentong ito na maipahiwatig ang tunay na nagyayari sa ating lipunan, ang kahirap at kawalan ng hustisya.

Ø Upang malaman ng mambabasa kung ano ang kahantungan ng panghuhusga sa kapwa.

4.     Tema o Paksa ng akda:

Ø  “Huwag mong huhusgahan ang panlabas na kaanyuan kundi ang busilak na kalooban.”

5.    Mga Tauhan sa akda:

Ø  Aling Marta -pangarapnamakatapos ang dalaga.Siya ay may katandaan na, mainitin ang ulo, mapagmarunong sa autorodad at makakalimutin din kung  minsan. MInsan ay may pagkasinungaling at  mapanghusga. Siya ay isang madisiplinang ina pagkat  ang isang kasalanan at ipipilit niyang may kaparusahan.

Ø  Andres Reyes - napagbintangan na kumuha ng pitaka  at mudos operandi. Walang permanenteng tirahan, anak  mahirap, walang pinag -aralan ngunitmapagmahal sa  pamilya.

Ø  Asawa ni aling Marta -matiyagang nagtratrabaho para sa kanila, mahilig manigarilyo at siyang kumukuha sa kalupi ni  Aling Marta ng walang paalam kaya niya ito  nakalimutan.

Ø  Mga Pulis - Sila ang humuli at nag-imbestiga sa inaakusang pagnanakaw ng kalupi ni Aling Marta.

Ø  Aling Godyang - Ang tinderang inutangan ni Aling Marta ng pambili ng panghanda.

Ø  Dalagang Anak ni Aling Marta - Ang magtatapos sa hayskul at paghahandaan ni Aling Marta ng garbansos na siyang

paborito nito.

6.    Tagpuan/ Panahon:

Ø  Palengke,  Bahay at Pulisya.

7.    Nilalaman/Balangkas ng mga Pangyayari:

Ø  ang pagayayari ay nagpapahayag ng pananawa ng may akda. Ang mga pagkapit ng mga pangayayari ay may kaisahan mula umpisa hanggang wakas.

                                  

8.    Mga kaisipan/ideyang taglay ng akda:

Ø  Sinasalamin din ng akdang ito ang katotohanang mahirap makamit ang hustisya para sa mga dukha. Ang gusting ipabatid sa atin ng manunulat na hindi tamang maghusga tayo ng walang sapat na batayan.

9.    Istelo ng Pagkakasulat:

Ø  Ang istilo ng pagkakasulat ng akda ay binase sa isang sitwasyon ,pangyayari o karanasan sa buhay.

10. Buod:

Araw ngayon ng pagtatapos ng kanyang anak. Nais niyang makapaghanda ng masarap na putahe para sa tanghalian. Nasa palengke na si Aling Marta. Naririnig niya ang ingay mula sa labas habang iniisip ang mga bibilhing sangkap para sa lulutuing ulam. Nasa loob pa ang bilihan ng manok kaya pumasok siya sa loob. "Mag-iingat ka naman sa dinaraanan mo!" ang sabi ni Aling Marta "Pasensya na po." Sabi ng bata. Ang bata ay nakapantalon ng maruming maong na sa kahabaan ay pinag-ilang lilis ang laylayan. Nakasuot ito ng libaging kamiseta, punit mula sa balikat hangang pusod, na ikinalitaw ng kanyang butuhan at maruming dibdib. Natiyak ni Aling Marta na ang bata ay anak-mahirap. "Pasensiya!" sabi ni Aling Marta. "Kung lahat ng kawalang-ingat mo ay pagpapasensiyahan nang pagpapasensiyahan ay makakapatay ka ng tao." Pagdaan niya sa bilihan ng mga tuyong paninda ay bumili na rin siya ng mantika. Nang mangyaring kukunin na niya ang kanyang pitaka wala na ito sa kanyang bulsa. "Bakit ho?" anito. "E ... e, nawawala ho ang aking pitaka," wala sa loob na sagot ni Aling Marta. "Ku, e, magkano ho naman ang laman?" ang tanong ng babae. "Ang tanda niyang laman ng kanyang kalupi ay pitumpong piso na siyang bigay na sahod ng kanyang asawa nang sinundang gabi, Sabado. Ngunit ewan ba niya kung bakit ang di pa ma'y nakikiramay nang tono ng nagtatanong ay nakapagpalaki ng kanyang loob upang sabihin, "E, sandaan at sampung piso." Nanatili siya sa pagkakatayo nang ilang saglit, wari'y tinakasan ng lakas, nag-iisip ng mga nakaraang pangyayari.Maya-maya ay parang kidlat na gumuhit sa kanyang alaala ang gusgusing batang kanyang nakabangga. Hinanap niya ito at nakita malapit sa tindahan ng kangkong. "Nakita rin kita!" ang sabi niyang humihingal. "Ikaw ang dumukot ng pitaka ko, ano? Huwag kang magkakaila!" Tiyakin ang kanyang pagsasalita; ibig niyang sa pagkalito ng bata sa pag-iisip ng isasagot ay masukol niyang buung-buo. Ngunit ang bata ay mahinahong sumagot: "Ano hong pitaka?" ang sabi ng bata. "Wala ho akong kinukuhang pitaka sa ninyo." "Anong wala!" pasinghal na sabi ni Aling Marta. "Ikaw nga ang dumukot ng pitaka ko at wala nang iba. Kunwari pa'y binangga mo ako, ano, ha? Magaling, magaling ang sistema ninyong iyan. Kikita nga kayo rito sa palengke." Maya-maya ay may dumating na pulis at kinausap sila. Nagtanong ang pulis ng kaunting impormasyon tungkol sa bata. "Kung maari ay sumama kayo sa amin sa pulisya upang pag-usapan ang tungkol sa bagay na ito. Sumama ang dalawa sa pulisya.Nang makarating sila roon ay iniwan muna sila ng pulis. Hindi na nakapagtimpi si Aling Marta at hinablot ang bata. Sinaktan niya ito. "Kahit kapkapan niyo pa ako ay wala kayong makikita sa akin!" Sabi ng bata sabay takbo ng walang lingun-lingun kasabay nito ang harurot ng isang sasakyan na siya namang dahilan ng pagkaaksidente ng bata. "Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa akin" Ang Mga huling Salita na nasambit ng bata kasabay ng apgkawala nito. Namutla si Aling Marta. Tila sinisisi ang sarili sa mga pangyayari. Sa kabilang banda ay naisip niya ang asawa at anak na kanina pa ay naghihintay sa kanya. Inisip niya kung paano makapag-uuwi ng ulam samantalang wala na siyang pera. Nangutang siya sa tindahan. Nang siya ay makauwi sinalubong siya ng kanyang asawa at anak. "Saan po kayo kumuha ng pambili, inay?" tanong ng anak" "Saan pa, e di sa pitaka." "Ngunit naiwan niyo ho ang inyong pitaka." Noon rin ay naalala ni Aling Marta ang mga katagang sinabi ng bata na kanyang pinagbintangan. "Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa akin.”

Aral:

Huwag maghusga ng tao sa panlabas nitong anyo ng walang sapat na batayan, isiping maigi ang mga desisyon. Dahil marami ang namamapatay sa maling akala.

“Huwag mong huhusgahan ang panlabas na kaanyuan kundi ang busilak na kalooban.”